واکاوی اتاق فکر موسسه رند آمریکا (rand)
در سال 1946 رند به عنوان یک پروژه در هواپیمایی داگلاس در فرودگاه سانتا مونیکای کالفرنیا فعالیت خود را آغاز کرد. این موسسه در سال 1948 با حمایت بنیاد فورد از داگلاس مستقل شد و به منظور ارائه کمکهای مطالعاتی به نیروهای مسلح امریکا و کمپانی هواپیماسازی داگلاس پا به عرصه وجود نهاد.
این موسسه هم اکنون حدود 1700 کارمند با پنجاه ملیت مختلف دارد که این حجم از کارمندان با گرایشهای مختلف سیاسی، مذهبی و ملیتهای گوناگون و حوزه تحصیلات مختلف به این موسسه جایگاهی ممتاز داده است. سی و دو نفر از برندگان جوایز نوبل در حوزههای مختلف از جمله اقتصاد و فیزیک از محققان موسسه رند بودهاند.
این اندیشکده همچنین دارای شعبی در کمبریج بریتانیا، بروکسل بلژیک و قطر میباشد و جدیدترین مرکز این موسسه نیز در ابوظبی امارات متحده عربی واقع است. بودجه این موسسه در سال 2012 مبلغی معادل 262 میلیون دلار بوده است. هسته اصلی رند از یک هیات امنای بیست نفره تشکیل شده است که چهرههای شاخص این هیات امناء عبارتند از: پل کامینسکی رییس هیات امناء از اعضای هیات مشاورین اف.بی.ای و معاون اسبق وزیر دفاع در حوزه فناوری، ریچارد دانزینگ وزیر اسبق نیروی دریایی، آن مک لافلین وزیر اسبق کار، پال اچ اونیل ویزر اسبق خزانه داری، ماریا پیترز وزیر اسبق حمل و نقل، هارولد براون و فرانک کارلوچی وزرای اسبق دفاع، و مایکل ریچ که هم اکنون مدیر این اندیشکده است.
این موسسه همواره نقش مهمی در تهیه استراتژیهای نظامی آمریکا داشته است. از تاثیرات اولیه این موسسه در سیاست دفاعی و امنیتی ایالات متحده میتوان به نقش این موسسه در تهیه دکترین بازدارندگی هستهای با انهدام قطعی و متقابل (MAD) در اوایل جنگ سرد اشاره کرد.
در تاثیر این موسسه بر سیاستهای ایالات متحده برخی تا آنجا پیش رفتهاند که میگویند پیشرفتهایی همچون کامپیوترهای نوین، ماهوارهها و اینترنت از دل ایدههای موسسه رند پا به عرصه وجود نهادهاند.[1]
اینترنت پروژهای بود که این اندیشکده در دهه 1960 روی آن کار میکرد؛ پل باران مفهومی را برای یک شبکه ذخیرهسازی و توزیع اطلاعات ارائه کرد که در صورت حمله هستهای به ایالات متحده با تکه تکه کردن اطلاعات به قطعات کوچکتر و توزیع آنها به صورت غیر متمرکز پابرجا بماند؛ این مدل زیر بنای شکلگیری اینترنت شد.
این موسسه همچنین در حوزه علوم کامپیوتر این موسسه تا کنون حدود 2000 پژوهش در این عرصه منتشر کرده است. هم چنین موسسه رند نقش قابل توجهی برنامه فضایی و ارتقای سیستمهای هوش مصنوعی نظامی ایالات متحده داشته است.
این موسسه به تدریج فعالیتهای خود را از حوزه نظامی و دفاعی گستردهتر نمود تا جائیکه هم اکنون این موسسه در طیف گستردهای از موضوعات فعالیت میکند که میتوان به موارد ذیل اشاره نمود: آموزش کودکان آینده، امنیت بهداشتی، امور بینالمللی، طرح زیر ساختها، امنیت انرژی، طرحریزی و اشاعه مدلهای اقتصادی، مدیریت بحران، مطالعات منطقهای و جمعیتی، علم و تکنولوژی نظامی، تروریسم و امنیت ملی. در سال 2005 نیمی از طرحهای موسسه رند در ارتباط با موضوعات امنیت ملی ایالات متحده بود و بسیاری از پروژههای این موسسه به سفارش سازمان امنیتی آمریکاست که دسترسی به جزئیات آنها امکانپذیر نمیباشد و این اندیشکده فقط گزارشهای طبقهبندی نشده را در دسترس عموم قرار میدهد.
دولتهای دیگر نیز پروژههایی به این موسسه سفارش دادهاند که از جمله آنها میتوان به دولت انگلیس، فرانسه، اتحادیه اروپا، استرالیا، امارات متحده عربی، قطر و رژیم صهیونیستی اشاره کرد.
رند تلاش میکند خود را اندیشکدهای برای ارتقای رفاه و سطح زندگی و آشتی بینالمللی نشان دهد در حالیکه این موسسه همواره در توسعه سیستمهای شبیهسازی جنگ پیشتاز بوده است. در سال 2007 مشخص شد که انجمن روانشناسی امریکا (American Psychological Association) در کنار اندیشکده رند و سازمان سیا کارگاهی پیرامون تکنیکهای شکنجه برگزار کرده بودند که محل آن در دفتر مرکزی موسسه رند در ویرجینیا بود.[2] عنوان این کارگاه “علم فریب، ادغام تئوری و عمل” بود.
بیشترین سهم از بودجه این موسسه را در سال 2012 وزارت دفاع ایالات متحده و سایر سازمانهای امنیتی آمریکا با تامین بیش از 21 درصد بودجه این موسسه به عهده دارد. پس از آن بیشترین سهم را در تامین بودجه به ترتیب وزارت بهداشت آمریکا، نیروی هوایی ایالات متحده و ارتش آمریکا به عهده دارند.[3]
از کارشناسان ایرانی این موسسه میتوان به علیرضا نادر اشاره کرد که طرفدار فشارهای بیشتر ایالات متحده در باب موضوعات حقوق بشری به ایران است.[4] دولت استرالیا، دولت فرانسه، کمسیون اروپا، دولت کردستان عراق، دولت رژیم صهیونیستی، دولت سنگاپور، دولت قطر، امارات متحده عربی و دولت انگلیس دز دول حامی مالی این موسسه میباشند.
این موسسه از پرکارترین موسسات ایالات متحده راجع به ایران است که به طور مرتب گزارشهایی را راجع به تاثیر ایران بر روابط بینالملل، چالشهای ایران برای آمریکا و تحولات ایران در حوزههای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مننتشر میکند.
این موسسه در سال 2009 و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری 1388 ایران پنج گزارش مفصل راجع به ایران منتشر کرد که در این گزارشها پیشنهادات و راهبردهای برای براندازی و تغییر رژیم ایران ارائه شده بود. مهمترین این گزارشات گزارش 230 صفحهای با عنوان “خطرناک اما نه خیلی زیاد” است که به افزایش قدرت ایران در منطقه و تبعات آن برای امریکا میپردازد.
این گزارش معتقد است پس از حمله آمریکا به افغانستان و عراق منافع ایالات متحده به طور بیسابقهای از سوی ایران مورد تهدید واقع شده است. این پژوهش با بررسی افزایش قدرت ایران در ده تا پانزده سال آینده در صدد است تا برای سیاستسازان آمریکایی استراتژیهای مهار ایران را ارئه نماید.[5]
در گزارش 156 صفحهای دیگری با عنوان “آسیبپذیریهای سیاسی، جمعیتی و اقتصادی ایران” ایرن یکی ار نگرانیهای سیاست خارجی آمریکا معرفی شده است.
افزایش قدرت و نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه و جهان از طرفی و عدم شناخت امریکا از حکومت ایران از طرفی دیگر ایران را به یکی از اصلیترین تهدیدات آمریکا بدل کرده است. نویسندگان این گزارش وضعیت اقتصادی، جمعیتی، مذهبی و سیاسی و آسیب پذیریهای ایران را بررسی کرده توصیههایی برای تامین منافع آمریکا ارائه میدهد.[6]
در سال 2012 نیز مهمترین گزارش این موسسه راجع به ایران گزارش 178 صفحهای “مهار ایران؛ استراتژیهایی برای مواجهه با چالش هستهای ایران” به انواع گزینههای مهار ایران و تغییر رفتار جمهوری اسلامی پرداخته است. در این گزارش از حمله نظامی گرفته تا تحریمهای اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت جنگ نیمه سخت اقتصادی عنوان گزینه مناسب در نظر گرفته میشود و به طور دقیق بررسی میشود. در این گزارش وضعیت اقتصادی ایران و وضعیت بازر سکه و ارز به طور مفصل بررسی شده و برای پیشبرد این جنگ اقتصادی پیشنهادهایی ارائه شده است.[7]
[1]http://mentalfloss.com/article/22120/rand-corporation-think-tank-controls-america
[2]http://www.dailykos.com/story/2009/11/23/807511/-Who-Will-Investigate-CIA-RAND-APA-Torture-Workshop
[3]http://www.rand.org/about/funding.html
[4]http://www.america.gov/st/democracyhr-english/2011/March/20110318171719ffej0.2063257.html
[5]http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/monographs/2009/RAND_MG781.pdf
[6]http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/monographs/2008/RAND_MG693.pdf
[7]http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/monographs/2012/RAND_MG1180.pdf